Crna Gora: Nemogućnost da se osigura nezavisnost pravosuđa je prepreka pristupu pravdi, izjavila je ekspertkinja UN

Podgorica, 26. septembar 2023.

Činjenica da sedmi sudija Ustavnog suda, Vrhovni državni tužilac i članovi Sudskog savjeta iz redova uglednih pravnika nijesu izabrani je ugrozila planove za reformu pravosuđa u Crnoj Gori, ocijenila je danas ekspertkinja UN.

„Nemogućnost da se osigura nezavisnost i integritet pravosudnog sistema u Crnoj Gori je prereka pristupu pravdi za njene građane“, rekla je Margaret Satertvejt, specijalna izvestiteljka UN o nezavisnosti sudija, tužilaca i advokata u svojoj izjavi na kraju svoje službene posjete Crnoj Gori.

Gospođa Satertvejt je navela da Skupština Crne Gore u više navrata nije uspjela da izabere sedmog člana Ustavnog suda, Vrhovnog državnog tužioca i članove Sudskog savjeta iz redova uglednih pravnika.

„Posljedica toga je da u ovim institucijama nedostaje strateško rukovođenje, a planiranje i sprovođenje aktivnosti u cilju reforme sistema nije moguće. Poslanici moraju interese svoje zemlje staviti iznad politike i osigurati da se izglasaju ova imenovanja bez daljeg odlaganja”, navela je ekspertkinja.

Tokom svoje posjete, gospođa Satertvejt se sastala sa sudijama i tužiocima koji su rekli da rade u objektima u koje se očigledno nedovoljno ulaže. Zgrade su stare, premale i u lošem stanju. Nema dovoljno kancelarijskog prostora za sudije i tužioce, a nedostaju i IT oprema i digitalizacija. Specijalna izvjestiteljka je isto tako ukazala na bezbjedonosne rizike na koje treba hitno obratiti pažnju.

„Tokom mojih posjeta sudovima, bila sam šokirana kada sam vidjela neadekvatne objekte za skladištenje arhiva i dokaza, uključujući vatreno oružje i narkotike”, rekla je ekspertkinja.

Satertvejt je rekla da, iako su razne vlade tokom godina iznosile planove za izgradnju novih zgrada za sudove, ti planovi nijesu rezultirali opipljivim poboljšanjima.

Ona je pozvala da se obezbijede dodatna finansijska sredstva i da se odluke o dodjeli tih sredstava donose uz najstrožije poštovanje principa sudske i tužilačke nezavisnosti.

Specijalna izvjestiteljka se sastala sa brojnim organizacijama koje su je informisale da ih je pravosudni  sistem više puta isključio, zanemario ili se neadekvatno prema njima ophodio. Grupe koje zastupaju osobe s invaliditetom, žene koje su preživjele nasilje od intimnih partnera i nasilje u porodici, Romi, LGBT i druge osobe su govorile o dugotrajnim odlaganjima, neinformisanosti sudija i tužilaca i nedostatku političke volje da se postigne napredak.

Satertvejt je rekla da je prepoznala energiju i posvećenost pojedinaca koje je upoznala u svim djelovima pravosudnog sistema i građanskog društva, koji iskreno rade, u dobroj namjeri, da omoguće ostvarivanje pravde i koji služe svojoj zemlji.

„Cijenim njihove napore i spremna sam da im ponudim svoju pomoć i podršku. Ohrabrujem i sve ostale u Crnoj Gori i širu međunarodnu zajednicu da učine isto“, rekla je ekspertkinja.

Ona je napomenula da je, i pored toga što su u Crnoj Gori već usvojeni brojni zakoni i sistemi neophodni da se osigura nezavisnost, integritet i kvalitet rada pravosuđa, implementacija i dalje slaba.

„Ako Crna Gora ne može, ili neće, da preduzme odgovarajuće korake da obezbijedi nezavisno, nepristrasno i kompetentno funkcionisanje cjelokupnog pravosudnog sistema, onda se mora razmotriti radikalna mjera utvrđivanja odgovornosti, kao što je veting (provjera)“, naglasila je Satertvejt.

Specijalna izvjestiteljka će Savjetu za ljudska prava u Ženevi u junu 2024. predstaviti završni izvještaj sa svim nalazima i preporukama.

KRAJ SAOPŠTENJA

*Ekspertkinja: gospođa Margaret Satertvejt, specijalna izvjestiteljka o nezavisnosti sudija i advokata. Savjet za ljudska prava je imenovao za specijalnu izvjestiteljku Ujedinjenih nacija o nezavisnosti sudija i advokata u oktobru 2022. godine. Profesorica Satertvejt je naučnica i međunarodna eksperktinja iz oblasti ljudskih prava sa višedecenijskim iskustvom u toj oblasti. Profesorica je praktičnog prava na Pravnom fakultetu Univerziteta u Njujorku, SAD.

Specijalni izvjestioci su dio mehanizma poznatog pod nazivom Specijalne procedure Savjeta za ljudska prava. Specijalne procedure, najveće tijelo nezavisnih eksperata u sistemu za ljudska prava Ujedinjenih nacija, je opšti naziv za nezavisne mehanizme Savjeta koji se bave prikupljanjem činjenica i monitoringom stanja ili tematskim pitanjima u zemljama širom svijeta. Eksperti Specijalnih procedura rade na dobrovoljnoj osnovi; nijesu zaposleni u Ujedinjenim nacijama i nijesu plaćeni za svoj rad. Nezavisni su u odnosu na bilo koju vladu ili organizaciju i nastupaju u ličnom svojstvu.

Kancelarija visokog komesara UN za ljudska prava, stranica o Crnoj Gori.

Za dodatne informacije ili upućivanje zahtjeva medija, molimo da kontaktirate hrc-sr-independencejl@un.org

Za pitanja medija u vezi sa drugim nezavisnim ekspertima UN-a, molimo kontaktirajte Mayu Derouaz ( maya.derouaz@un.org ) ili Dharishu Indragupthu (dharisha.indraguptha@un.org)

Pratite vijesti u vezi s nezavisnim stručnjacima UN-a za ljudska prava na Twitteru @UN_SPExperts .

Zabrinuti ste za svijet u kojem živimo?

Onda se danas zauzmite za nečija prava.

#Standup4humanrights i posjetite web stranicu na http://www.standup4humanrights.org